(Xây dựng) – Báo cáo mới nhất của Viện Kinh tế Năng lượng và phân tích Tài chính (IEEFA) cho biết, chương trình biểu giá mua bán năng lượng sạch hòa lưới (FIT) áp dụng cho điện mặt trời đã mang lại những thành tích ấn tượng về công suất năng lượng tái tạo.

Điện gió và điện mặt trời sẽ chiếm công suất lớn trong lưới điện tại Việt Nam trong tương lai (Ảnh: IEEFA).

Báo cáo của IEEFA đã phân tích thành công của Việt Nam trong lĩnh vực điện mặt trời nhằm hỗ trợ việc nâng cao hiệu quả cho chương trình năng lượng tái tạo của Việt Nam.

Chương trình FIT áp dụng cho điện mặt trời Việt Nam đã áp dụng mức giá 0,09USD/KWh (khoảng 2.000 đồng/KWh) cho các đơn vị phát triển điện mặt trời mới có công suất điện hòa lưới vào cuối tháng 6/2019.

Đây là một kết quả tích cực khi nhìn lại thời điểm trước đó, các chuyên gia trong khu vực đã cảnh báo liệu chương trình có thể đem lại đủ lợi ích cho các nhà tài trợ trước các rủi ro thị trường hay không. Rốt cuộc, mọi sự nghi ngờ đã bị đập tan và dự báo mới nhất của IEEFA cho biết, người tiêu dùng Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ 4,46 Gigawatt công suất điện mặt trời sạch và mới.

Điều này sẽ hỗ trợ nền kinh tế đang phát triển nhanh của Việt Nam tại một thời điểm khi các dự án nhiệt điện than đang phải đối mặt với các thách thức mới về môi trường và gây tổn hại về mặt kinh tế do những bước tiến nhanh chóng trong các giải pháp về năng lượng tái tạo tiết kiệm chi phí.

Nhiệt điện than vẫn chiếm công suất lớn ở Việt Nam, nhưng đang phải đối mặt với các thách thức mới về môi trường và gây tổn hại về mặt kinh tế (Ảnh: IEEFA).

Giai đoạn tiếp theo của chương trình năng lượng tái tạo Việt Nam sẽ tập trung vào điện gió vì Việt Nam có rất nhiều tiềm năng về gió ngoài khơi. Theo đánh giá của IEEFA, nếu muốn thành công ở chương trình điện gió, Việt Nam cần ưu tiên các nguồn lực đầu tư mới vào lưới điện và các nhà hoạch định chính sách cần phải làm việc cẩn thận nhằm đảm bảo các chính sách mới tiếp tục hỗ trợ giá cả cạnh tranh.

Bà Melissa Brown - cố vấn tài chính năng lượng của IEEFA cho biết: “Việc hòa được vào lưới điện 4,46 Gigawatt công suất điện mặt trời mới trong 2 năm là một thành tựu to lớn. Điều này thực sự khẳng định được những tham vọng về năng lượng tái tạo của chính phủ Việt Nam.

Thách thức hiện tại là ưu tiên các chương trình có thể cung cấp đúng loại công suất lưới điện để phục vụ các giải pháp năng lượng tái tạo. Với việc nâng cao công suất truyền tải hiện có, các chương trình đấu giá công suất mới và ưu đãi giá để có công suất linh hoạt hơn có thể đáp ứng một phần lớn hơn nhu cầu điện năng của Việt Nam”.

Hiện tại, Chính phủ Việt Nam đang đặt mục tiêu các nguồn điện năng lượng tái tạo sẽ chiếm 21% công suất lắp đặt vào năm 2030 với tỷ lệ điện mặt trời và điện gió chiếm khoảng 11%.

Dự án điện gió ngoài khơi Kê Gà (Bình Thuận) là dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên tại Việt Nam (Ảnh: Internet).

Quy hoạch tổng thể phát triển Điện lực quốc gia được điều chỉnh giai đoạn VII (Quy hoạch tổng thể VII) đã thể hiện dự báo tăng trưởng thương mại ở mức 10,3% hàng năm cho đến năm 2020. Quy hoạch tổng thể có kế hoạch kêu gọi bổ sung công suất từ 6.000 – 7.000 Megawatt mỗi năm để đáp ứng nhu cầu gia tăng và điện gió có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc hoàn thành mục tiêu này.

Báo cáo của IEEFA đã gợi ý việc xây dựng các nhà máy điện gió gần các khu vực có nhu cầu điện năng lớn như TP Hồ Chí Minh và các địa điểm gần bờ, ngoài khơi sẽ có tiềm năng lớn nhất để phát triển lĩnh vực điện gió.

Một vấn đề quan trọng khác là liệu các ngân hàng và các nhà đầu tư toàn cầu có thể hợp tác để xây dựng các giải pháp tài chính phù hợp cho lĩnh vực điện gió Việt Nam hay không. Ngoài ra, tình trạng của lưới điện cũng là một trở ngại khác để Việt Nam khai thác triệt để việc bổ sung công suất điện từ nguồn năng lượng tái tạo trong hiện tại và tương lai.

“Dự án điện gió ngoài khơi Kê Gà được hậu thuẫn bởi một tổ hợp các nhà đầu tư trong nước và quốc tế, sẽ là dự án quan trọng cần theo dõi và nó có thể giúp thiết lập các tiêu chuẩn cho các dự án điện gió ngoài khơi khác...”, bà Melissa Brown chia sẻ.

Việt Nam cần tài trợ xây dựng một lưới điện có khả năng sẵn sàng tiếp nhận điện từ nhiều nguồn sản xuất khác nhau. Các nguồn vốn mới bao gồm trái phiếu xanh có thể là một phần tài trợ quan trọng. Thị trường đang chờ đợi và các nhà đầu tư theo dõi xem Chính phủ xác định tham vọng năng lượng tái tạo của mình như thế nào với các mục tiêu mới trong Quy hoạch tổng thể phát triển Điện lực quốc gia giai đoạn VIII và các kế hoạch nâng cấp lưới điện trong đó.

Các nhà đầu tư và các nhà phát triển dự án sẵn sàng chấp nhận rủi ro tại các thị trường đang ở giai đoạn tăng trưởng như Việt Nam, nếu như Nhà nước có thể cải thiện từng bước để hỗ trợ phát triển các danh mục tài sản có khả năng mở rộng.

Dịch Phong