Vương quốc Anh đã giảm được 1/2 lượng khí thải của ngành sản xuất điện trong 6 năm qua, thông qua việc phát triển năng lượng tái tạo (đặc biệt là các trang trại điện gió ngoài khơi) và điện hạt nhân.

Hướng tới xóa bỏ điện than

Vương quốc Anh đã thành công trong việc đáp ứng nhu cầu điện quốc gia và cân bằng lưới điện trong 1 tuần mà không cần sử dụng các nhà máy nhiệt điện than. Đây là kết quả tuyệt vời của Anh sau 137 năm, khi nhà máy nhiệt điện than đầu tiên được vận hành. 

Nhà máy Nhiệt điện Holborn Viaduct ở Anh

Vào ngày 12-1-1882, có một sự kiện mang tính lịch sử: Nhà máy Nhiệt điện Holborn Viaduct được khánh thành tại London. Đây là nhà máy điện đầu tiên sản xuất điện cho sử dụng dân sự. Sau sự kiện này, tài nguyên hóa thạch gây ô nhiễm nhất chính thức gia nhập vào hỗn hợp điện của Anh và liên tục chiếm một vị trí thống trị trong nhiều thập niên.

Nhưng “quyền bá chủ” của điện than dường như sắp kết thúc. Nhà quản lý mạng lưới điện ở Anh (Electricity System Operator), Scotland và xứ Wales, ngày 8-5-2019 công bố rằng, Anh vừa hoàn tất thử nghiệm 1 tuần đầu tiên không sử dụng điện than.

Trong tuần không có điện than, người dân Anh tiêu thụ điện được sản xuất bằng khí tự nhiên (45%), hạt nhân (21%), gió (12%), sinh khối (6%) và điện mặt trời (5%). Sản lượng điện tiêu thụ còn lại đến từ các nhà máy thủy điện, khả năng lưu trữ của Anh và việc trao đổi điện năng với nước ngoài. 

“Ngày càng nhiều năng lượng tái tạo được kết nối lên hệ thống của chúng tôi và các tuần không có điện than như thế sẽ trở nên phổ biến. Đến năm 2025, chúng tôi sẽ có thể vận hành toàn bộ lưới điện của Anh không dùng than” - Fintan Slye, Giám đốc Electricity System Operator cho biết trong một thông cáo báo chí.

Đây không phải là lần đầu tiên Electricity System Operator thử nghiệm về việc vận hành hệ thống điện quốc gia một cách thân thiện với môi trường, tức không dùng điện than. Vào ngày 21-4-2017, Chính phủ Anh đã lần đầu tiên đã đáp ứng nhu cầu điện không dùng than trong 1 ngày.

Để đáp ứng những đòi hỏi về sinh thái, Anh không ngừng giảm tỷ trọng than trong hỗn hợp điện. Năm 2018, nhiên liệu hóa thạch này chỉ chiếm 6% tổng sản lượng điện của Anh. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục trong những năm tới do mục tiêu của Chính phủ Anh là dứt khoát đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than cuối cùng vào năm 2025.

Các nguồn điện bổ sung 

Để bù đắp cho việc giảm điện than, các nguồn năng lượng không phát thải carbon ở Anh đã được đẩy mạnh. 

Chỉ trong vài năm qua, tỷ lệ năng lượng tái tạo đã tăng gấp 3 lần trong tổ hợp điện của đất nước này. Năng lượng tái tạo hiện cung cấp hơn 27,5% lượng điện tiêu thụ ở Anh. Kể từ tháng 9-2018, tổng công suất tích lũy của năng lượng tái tạo (41,9 GW) đã vượt năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch (41,2 GW).

Trong những năm gần đây, sự tăng mạnh của năng lượng tái tạo chủ yếu là do sự phát triển của các trang trại điện gió ngoài khơi. Nhận thức được tiềm năng từ biển, Chính phủ Anh bắt tay vào phát triển các trang trại gió điện ngoài khơi từ đầu những năm 2000.

Ngày nay, Anh có hơn 20 trang trại điện gió đang hoạt động với công suất lắp đặt là 5,4 GW. Một số trang trại điện gió khác đang được xây dựng nhằm nâng tổng công suất lắp đặt lên tới 6,4 GW. Chính phủ Anh đã phê duyệt 25 dự án điện gió lớn ở Biển Bắc. Anh hiện là quốc gia đứng đầu trong Liên minh châu Âu về số lượng các turbine điện gió ngoài khơi (1.975 chiếc), sau đó là Đức (1.305 chiếc) và Đan Mạch (514 chiếc).

Một yếu tố thiết yếu khác của hỗn hợp điện của Anh: Năng lượng hạt nhân cung cấp 20% điện năng tiêu thụ ở Anh (đứng thứ hai) thông qua 15 lò phản ứng điện hạt nhân. Anh là nước có số lượng các nhà máy điện hạt nhân thứ hai trong Liên minh châu Âu (sau Pháp).

Để bù đắp sự lão hóa của các nhà máy điện hạt nhân, Chính phủ Anh đã phát triển các lò phản ứng hạt nhân mới. Từ nay đến năm 2026, hai lò phản ứng EPR thế hệ thứ tư (công suất 3 GW) do Tập đoàn Điện lực Pháp (EDF) chế tạo có thể sẽ được vận hành tại Nhà máy Điện Hinkley Point. Chính phủ Anh hy vọng sẽ lắp mới 18 GW điện hạt nhân trong những năm tới.

Kết hợp năng lượng hạt nhân với năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió ngoài khơi, là một chiến lược đúng đắn và đã đem lại thành quả mỹ mãn cho Vương quốc Anh.

Kể từ năm 2013, sự tăng trưởng của năng lượng không có carbon đã cho phép Chính phủ Anh giảm 50% lượng khí thải nhà kính trong lĩnh vực sản xuất điện.

S.Phương